در سال 1992، آزمایشگاه فتوگرامتری به منظور انجام فعالیتهای آموزشی و پژوهشی دانشجویان کارشناسی مهندسی عمران و نقشه برداری توسط دکتر سعیدیان تاسیس گردید. بدین صورت که در بدو تاسیس، آزمایشگاه مذکور خدمات لازم را در زمینه فتوگرامتری و بینایی کامپیوتر تنها برای دانشجویان کارشناسی در زمینه های مهندسی عمران و نقشه برداری، زمین شناسی، ژئوفیزیک، کشاورزی و جغرافیا ارائه می­نمود. در ادامه در سال 2012، پس از اعلام موافقت وزارت علوم جهت جذب دانشجوی ارشد در زمینه های سیستم اطلاعات مکانی و سنجش از دور، نام آزمایشگاه آموزشی مذکور توسط دکتر روزبه شاد به آزمایشگاه آموزشی-پژوهشی فتوگرامتری، سیستم اطلاعات مکانی و سنجش از دور تغییر نمود. بدین ترتیب استفاده دوگانه آموزشی و پژوهشی با توجه به کمبود فضاهای دانشکده در دستور کار آزمایشگاه مذکور قرار گرفت.

نقطه نظرات

کاربردهای مختلف مطرح شده در زمینه فتوگرامتری، سیستم اطلاعات مکانی و سنجش از دور و روابط مهم آنها با مسائل واقعی منشعب شده از صنعت، فعالیت‌های آزمایشگاه را پیش از پیش با اهمیت نموده است. در سال‌های اخیر، بر اساس تلفیق با زمینه‌­های علمی مانند: تکنیک‌های تصویر نمودن، نقشه برداری، پردازش تصاویر ماهواره‌­ای، فتوگرامتری، جغرافیا، زمین­شناسی، کارتوگرافی و سیستم تعیین موقعیت جهانی، شاخه‌­های تخصصی سیستم اطلاعات مکانی و سنجش از دور به سمت تکنولوژی‌های پیشرفته و نوین مدیریت اطلاعات مکانی-زمانی حرکت نموده­‌اند.  علاوه بر این، مزایای استفاده از آنها در زمینه­‌هایی مانند کشاورزی، توسعه شهری، آبخیزداری، صنایع و معادن، انرژی، حمل و نقل، ارتباطات، علوم، تکنولوژی و محیط زیست منجر شده است که چالش‌های مهمی در زمینه‌­های علوم پایه­‌ای مانند کامپیوتر، آمار، ریاضیات و تحقیق در عملیات مطرح گردند. در نتیجه، آموزش و تحقیق در مورد مسائل مرتبط با شاخه های مذکور در قالب یک آزمایشگاه واحد و یکپارچه محققین را قادر نمود که به منظور حل مسائل زمانی-مکانی صنایع پیچیده راه‌­حل‌های انعطاف‌­پذیری را ایجاد کرده و محصولات کارآمدی را فراهم نمایند.

نفرات

اعضای کادر آموزشی آزمایشگاه شامل 7 عضو علمی میباشد، به طوری که دانشجویان، محققین در دوره­های کارشناسی و تحصیلات تکمیلی قادرند در کلاس‌های ارائه شده شرکت نمایند. همه اعضای دانشگاهی مذکور دارای تائیدیه­‌های مجامع علمی بین المللی بوده و مقالات و گزارشات علمی متعددی را منتشر نموده‌­اند. علاوه بر این، دارای تجربیات و فعالیت‌های متعددی در زمینه آموزش شاخه‌­های علمی جدید و سطح بالا نظیر فتوگرامتری و عکسبرداری هوایی، سیستم اطلاعات مکانی، سنجش از دور، تصمیم گیری چند معیاره،  شناسایی الگو، پردازش تصویر و ماکروویو می‌­باشند.

هدف

هدف اصلی آزمایشگاه مذکور ترغیب دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای انجام کارهای تحقیقاتی جدید در زمینه موضوعاتی مانند: تحلیل تصویر پهبادها، فتوگرامتری سه بعدی، سیستم اطلاعات مکانی-زمانی، زیرساخت اطلاعات مکانی، سیستم‌های هوشمند، داده­های خطوط سیر، سیستم‌های زمینه آگاه، سیستم اطلاعات مکانی داوطلبانه، طراحی سیستم، زبان آنتولوژی وب، وب سمنتیک، پردازش تصاویر فراطیفی، پردازش تصاویر راداری  و تحلیل تصاویر لیدار و حمایت از دانشجویان کارشناسی برای انجام پروژه­های پایه و پیشرفته عملی و نظری در زمینه­‌های­ فتوگرامتری، سنجش از دور و سیستم اطلاعات مکانی می­باشد. بعلاوه، پروژه­‌های اجرایی در راستای حل مشکلات سازمان‌های صنعتی و دولتی در آزمایشگاه اجرا خواهند شد. آزمایشگاه سعی می‌­نماید که دانشجویان باکیفیت و نخبه را برای کار بر پروژه‌­_­­ها و کسب درآمد شایسته معرفی نماید.   

درسها

در این آزمایشگاه دروس مختلفی مانند: سیستم اطلاعات مکانی پایه و پیشرفته، سیستم مدیریت زمین، پردازش تصاویر ماهواره­ای، مدیریت داده ها، روش‌های تصمیم­‌گیری چند معیاره، سیستم­‌های پشتیبان تصمیم­‌گیری، سیستم اطلاعات مکانی تحت وب، سیستم‌های توزیع شده، تحلیل داده­‌های بزرگ، محاسبات ابری، اینترنت اشیاء،  الگوریتم‌های تکاملی، سیستم اطلاعات مکانی-زمانی، مدلسازی رقومی زمین، فیزیک سنجش از دور، شناسایی الگو، توپولوژی، روبو سیستم مکانی،  بینایی کامپیوتر، محاسبات عمیق، سیستمهای چند عامله، کاربردهای سیستم اطلاعات مکانی و سنجش از دور (در محیط زیست، حمل و نقل، راه و ترابری، زمین شناسی، هواشناسی، آب و فاضلاب، منابع آب، جغرافیا، سلامت،  اکولوژی، خاک، مدیریت بحران، ژئوفیزیک، طراحی شهری، معماری و ...)، ماکروویو، پردازش تصاویر راداری، پردازش تصاویر لیزری، تحلیل تصاویر فراطیفی، پردازش سیگنال و ... برای پشتیبانی از تحقیق مربوط به دانشجویان ارشد و دکتری ارائه می­گردند. دروس مذکور در ترمهای مختلفی و توسط اساتید با کیفیت بالا ارائه می­گردند. علاوه بر این، دروسی مانند: کاربردهای سیستم اطلاعات مکانی، فتوگرامتری، اصول سنجش از دور، سیستم تعیین موقعیت ماهواره­ای، سیستم اطلاعات مکانی، تحلیل تصاویر پهباد، پردازش تصاویر هوایی و کارتوگرافی نیز برای دانشجویان کارشناسی در دانشکده­های مهندسی، کشاورزی، علوم، زمین شناسی، شهرسازی، معماری، جغرافیا و محیط زیست ارائه می­گردند. علاوه بر این، متناسب با درخواست دانشجویان و برنامه های بین المللی آزمایشگاه درس‌های مجازی نیز با بهترین اساتید خارج از کشور ارائه می‌­شوند.

آینده

بخشی از علائق تحقیقی اعضا شامل مواردی نظیر: نقشه برداری سه بعدی به کمک پهباد، نقشه برداری زیر آب،  به کارگیری تصاویر راداری و لیزری، طبقه‌­بندی، قطعه‌­بندی، واقعیت مجازی، پردازش تصاویر فراطیفی، سیستم‌های هوشمند و سیستم‌های مکانی-زمانی می‌باشد. بر اساس خروجی‌های تحقیقاتی دانشجویان آزمایشگاه اهدافی به شرح مقابل را در آینده دنبال می­کند: الف) توسعه نیازهای آموزشی و تحقیقاتی (در دو مقطع کارشناسی و تحصیلات تکمیلی)، ب) افزودن خروجی‌های مقاله در نشریات Q1، ج) توسعه زیرساخت‌های تکنولوژی برای بهبود تکنیک‌های آموزشی مرتبط، د) سازماندهی سمینارها، همایش‌ها و کنفرانس‌های بین‌­المللی برای مهندسین، محققین و دانشمندان، ه) ایجاد مجله علمی برای مستندسازی اهداف تحقیقاتی یکپارچه و و) افزایش متخصصین بین‌­المللی همکار آزمایشگاه. یکی از مهمترین طرح‌های آزمایشگاه تبدیل شدن به یک مرکز تحقیقی مهم در شرق کشور در آینده نزدیک میباشد.

تجهیزات

آزمایشگاه در صدد است که تجهیزات خود را به روز نموده و تجهیزات دیجیتال مدرن را به کار گیرد. برخی از تجهیزات موجود که لیست آنها قرار است توسط برخی سازمان‌های دولتی حمایت کننده و همکار در آینده به روزرسانی گردند، شامل موارد زیر است: ایستگاه‌های کاری فتوگرامتری آنالوگ، تحلیلی، نیمه تحلیلی و دیجیتال، اسکنر فتوگرامتری، تکنولوژی زمان پرواز، اسکنر نوری ساختاریافته، دوربین کالیبره شده دیجیتال زمینی با رزولوشن بالا (و امکان تغییر لنز)، سه پایه مخصوص برای تصویربرداری برد نزدیک، پل فتوگرافیک مخصوص، پهباد اکتوکوپتر با امکان حمل بار سنگین و سیستم کنترل پرواز دی جی ای 2، فانتوم 4 به همرا دی جی ماویک 2، توتال استیشن، ایستگاههای ژئودتیک-آیکون، نشانگرهای سیستم تعیین موقعیت جهانی، اسپکترومترهای اسپکس و استریوسکوپ. علاوه بر این، به منظور انجام مراحل پردازش و تحلیل عکس‌های هوایی و ماهواره­‌ای تعداد زیادی نرم افزار شامل: جمع­‌آوری داده، پردازش تصاویر هوایی و ماهواره‌­ای، تولید اورتوفتو، توسعه سطوح، پردازش ابر نقطه­‌ای، تولید و مدلسازی سطوح سه بعدی، پردازش سه بعدی، نمایش بافت-عکس در مدل‌های سه بعدی، تولید مدل‌های عکس واقعیت، فتومدلر لایت، سرشکنی باندل، پی سی ای ژئومتیکا، ان وی، ارداس، ادری سی، ویرچوزو، ارک جی­ای­اس، کیوجی­ای­اس و ...  در آزمایشگاه موجود می­‌باشند. همچنین، تعدای میز کاری فتوگرامتری برای انجام کارهای تحلیلی و تفسیری نیز موجود هستند.

موقعیت آزمایشگاه

اتاق سمت راست، طبقه اول، ساختمان تحقیقاتی مخابرات، جنب مرکز رشد و فناوری شماره 1، بخش کارگاههای دانشکده مهندسی، بین دانشکده مهندسی و خیابان باهنر، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

تلفن: 0985138805112

ایمیل:

اعضای آکادمیک اصلی آزمایشگاه:

دکتر ماشالله سعیدیان

دکتر روزبه شاد (مدیر و سرپرست آزمایشگاه)

دکتر حسین اعتمادفرد

اعضای آکادمیک وابسته آزمایشگاه:

دکتر فغفور مغربی (کاربردهای مهندسی آب و فاضلاب)

دکتر مرجان قائمی (مدلسازی رقومی زمین و کاربردهای سنجش از دور)

دکتر مجید سالاری (تصمیم گیری چند معیاره)

دکتر امیرحسین طاهری نیا (پردازش تصویر)

دکتر سیدعلیرضا سیدین (ماکروویو و پردازش تصاویر راداری)

دکتر هادی صدوقی یزدی (شناسایی الگو)

اعضای  غیرآکادمیک اصلی آزمایشگاه:

سید علی حسینی (سرپرست کارگاه)

محمدرضا راستین (کارشناس)

سعید کریم (کارشناس)

سمیه محمدی (منشی)